تعریف خاک شور و خصوصیات خاک های شور

خاک شور به خاکی گفته می شود که غلظت املاح در آن به قدری باشد که عملکرد را کاهش دهد، مشروط بر آنکه سایر عوامل مانعی برای رشد محصول ایجاد نکنند. لذا با توجه به این تعریف می توان استنباط نمود که شوری مفهومی وابسته به گیاه است. لذا در شریط مساوی خاکی با غلظت معینی از املاح محلول ممکن است برای یک گیاه شور و برای گیاه دیگر شور نباشد. بدون تردید کلیه خاک ها حاوی مقداری نمک هستند ولی مشکل شوری زمانی در یک خاک روی می دهد که تجمع نمک در محدوده ریشه به حدی باشد که کاهش محصول روی دهد. در این زمان معمولاً گیاه دیگر قادر به جذب آب نیست و نمک های موجود در خاک در جذب آب از خاک نسبت به ریشه گیاه برتری دارند. در این حالت گیاه دچار تنش آبی می شود و علائم مربوط به تنش آبی مانند پژمردگی، تیرگی، رنگ سبز مایل به آبی گیاه و ضخیم شدن و نرم شدن برگ ها شکل می گیرد (شینبرگ و همکاران،2002، بای بوردی، 1372).

خاک های مبتلا به شوری در مناطق خشک بسیار شایع هستند. خاک های مبتلا به نمک شامل خاک های شور و خاک های سدیمی می باشند. خاک شور به اندازه ای حاوی نمک است که رشد غالب گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار می دهد. در خاک های سدیمی نیز همین حالت وجود دارد، با این تفاوت که در اینگونه خاک ها، سدیم تبادلی زیاد است. خاک های شور-سدیمی به اندازه ای نمک و سدیم تبادلی دارند که رشد اغلب گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار می دهند.

خاک شور

خصوصیات خاک های شور

به طور کلی خا ک های شور آن هایی هستند که دارای مقدار زیادی املاح می باشند. وجود این املاح باعث تغیراتی در خواص فیزیکی، شیمیایی و مورفولوژیکی آن ها گردیده به طوری که غالباً دارای مورفولوژیکی خاص بوده و روی هم رفته محیط مناسبی را برای رویش گیاهان تشکیل نمی دهند. برای شناختن کامل خاک های شور و قلیایی و تکامل آن ها، تنها بررسی ‌مشخصات فیزیکی، شیمیایی و مورفولوژیکی آن ها کافی نیست بلکه بهتر است ارتباط آن ها را با محیط و شرایط اقلیمی نیز مورد بررسی قرار داد.

خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک های شور منعکس کننده میزان و نوع نمک موجود در خاک است. بهترین راه برای تعیین میزان و نوع نمک موجود در خاک، تجزیه محلول خاکی است که در شرایط رطوبتی مزرعه به دست آمده است. در روش های استاندارد آزمایشگاهی، خاک را با آب مقطر اشباع کرده و سپس عصاره آن را برای تجزیه شیمیایی استخراج می کنند. این عصاره اشباع حدوداً همان خصوصیات محلول خاک در شرایط اشباع (مزرعه) را خواهد داشت (افیونی و همکاران، 1376).
‏