ترسیم نقشه هم پتانسیل آب زیر زمینی

تعریف خط هم پتانسیل(Equi-potential line): مکان هندسی مجموع نقاطی است که مقدار انرژی  آن ها نسبت به یک سطح مبنا مساوی باشد. در واقع هر نقطه بر روی این خط دارای بار آبی مشابه با نقاط دیگر خط می باشد.

مراحل تهیه و رسم نقشه­ های هم پتانسیل آب زیرزمینی

با در دست داشتن ارتفاع آب زیرزمینی (W.T) می توان خطوط کنتوری را رسم کرد. به نقشه تهیه شده نقشه ­هم پتانسیل (isopotential Map) سفره آب زیرزمینی گویند. مراحل رسم این نقشه به شرح زیر است:

  1.      حفر چند (حداقل 3) چاه پیزومتری در دشت(در صورتی که جریان عمودی نداشته باشیم و لایه آبدار آزاد باشد می توان از چاه­ های معولی موجود در دشت استفاده نمود.)
  2.      ارتفاع آب در داخل چاه پیزومتری نسبت به یک سطح مبنا سنجیده می شود[P/γ)+z)].
  3.     محل چاه­ های پیزومتری را در نقشه ای با مقیاس مناسب (معمولاً 1:50000) رسم می نماییم.
  4.     ارتفاع آب داخل چاه ­ها را در کنار هر پیزومتر نوشته و مانند روش­ های ترسیم خطوط هم تراز ارتفاع در  نقشه برداری، اقدام به رسم خطوط هم تراز آب زیرزمینی می نماییم (برای این کار می توان از نرم افزار های مربوطه مانند Surfer و یا SDR map استفاده نمود).

برای تهیه نقشه­ های هم پتانسیل باید به نکاتی توجه نمود:

1- پیزومتر ها بایستی حتماً در یک سفره آبدار حفر شده باشند.
2- در هنگام قرائت سطح پیزومتر یک باید پمپاژ چاه های اطراف قطع شود به گونه ای که مخروط افت آن چاه ها بر پیزومتر تأثیری نداشته باشد.
3- هنگامی  که می خواهیم خط هم پتانسیل را از بین دو چاه پیزومتری عبور دهیم فرض بر این است که شیب هیدرولیکی در بین این دو چاه کاملاً یکسان است. در شرایطی که بین دو چاه پیزومتری شیب هیدرولیکی یکنواختی وجود نداشته باشد، بایستی در محل تغییر شیب(معمولاً به علت تغییر k ایجاد می شود) چاه پیزومتر ی اضافی احداث شود.
4- مثلث بندی باید به گونه ای باشد که ضلع مثلث بر روی لایه غیرقابل نفوذ قرار نگیرد زیرا در چنین جاهایی جریان نداریم و در نتیجه شیب هیدرولیکی معنایی ندارد.

تشکیلات نفوذ ناپذیر آب زیرزمینی

نحوه مثلث بندی در برخورد با تشکیلات نفوذناپذیر

5- اضلاع مثلث باید حتی المقدور با هم متناسب بوده و با هم اختلاف زیادی نداشته باشند.

مثلث بندی خطوط هم پتانسیل

نحوه مثلث بندی در ترسیم خطوط هم پتانسیل

6- اگر پدیده­ های خطی چون رودخانه در محل وجود داشته باشد باید یکی از اضلاع مثلث در امتداد آن قرار گیرد. اگر پدیده هایی چون دریاچه داشته باشیم، خطوط هم پتانسیل دریاچه را دور می زنند. خطی که دریاچه را محصور می نماید خود یک کنتور است.

ترسیم خطوط هم پتانسیل در کنار دریاچه

ترسیم خطوط هم پتانسیل در کنار دریاچه

7- وضعیت رودخانه روی خطوط هم پتانسیل تأثیر می گذارد. بسته به این که رودخانه توسط سفره تغذیه شود یا به عکس سفره توسط رودخانه تغذیه شود و یا از یک طرف سفره رودخانه را تغذیه کند و از طرف دیگر توسط آن تغذیه شود، خطوط هم پتانسیل فرق می کند. به ترتیب وضعیت های A ,B, C دیده می شود.

رابطه بین رودخانه و سفره آب زیرمینی

رابطه بین رودخانه و سفره آب زیرمینی

8- اگر گسل داشته باشیم بایستی در رسم خطوط هم پتانسیل آب زیرزمینی به آن توجه نماییم. در برخی شرایط در یک فاصله بسیار کوتاه با افت شدید سطح ایستابی روبرو هستیم. در این گونه مناطق به احتمال زیاد گسل داریم.

برخورد سفره آب زیرزمینی با گسل

تصویری از برخورد سفره آب زیرزمینی با یک گسل

 

[box type=”bio”] در تهیه این مطلب از منابع زیر استفاده شده است:

1- Groundwater Hydrology-second edition/David Keith Todd/JOHN WILEY & SONS

2- جزوه درسی آب های زیرزمینی[/box]

محمّدحسین

دیدگاه کاربران ...

  1. توسط فروزان

    سلام، خسته نباشید.
    مرسی خیلی خوب بود.

  2. Comments are closed.

    لطفا قبل از ارسال سئوال یا دیدگاه سئوالات متداول را بخونید.
    جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
    دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
    دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.

    دیدگاه خود را بیان کنید

    Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

جدیدترین محصولات