روش های کنترل فرسایش آبی-قسمت دوم

در قسمت قبل درباره برخی از روش های عملیات ساختمانی مبارزه با فرسایش آبی صحبت شد. در ادامه قسمت دوم روش های کنترل فرسایش آبی را در این قسمت مرور می کنیم:

سدهای خشکه چین

در مناطقی که سنگ های تقریباً درشت و مقاوم نسبت به آب یافت می شوند، می توان با استفاده از این سنگ ها سدهایی تا ارتفاع حداکثر 1/5 متر ساخت. اگر بخواهیم این سدها را در محلی بسازیم که جریان شدت دارد، می توان جهت استحکام از ریختن ملات در بین سنگ ها استفاده نمود. فاصله سدهای خشکه چین از هم، به شیب زمین و جنس کوه و دیگر امکانات موجود بستگی دارد. برای آنکه سدهای خشکه چین آب و خاک را خوب حفظ کند ، باید دائم از آنها مراقبت بعمل آید زیرا اغلب دیده شده است که یا این سنگ چین ها به عللی ریزش کرده است و سد خراب شده یا اینکه جنس زمین زیر سد و فشار آب طوری بوده که در  کف سد سوراخهایی بوجود آمده است که سبب خروج آب از کف سد شده است که سبب خروج آب از کف سد شده است و در نتیجه سیلاب ها همین طور که از بالا وارد محل سد های خشکه چین میشود ، بدون توقف و تاخیر از کف آن خارج میگردد و بنابراین احداث سد خشکه چین در چنین شرایطی هیچ گونه تاثیری در نگهداری آب و خاک ندارد.

سازه های توری سنگی یا گابیون

به طور کلی این سازه ها، سبدهای توری مکعب مستطیل شکلی متشکل از مفتول های آهن گالوانیزه به صورت مشبک می باشند که در داخل آن های از سنگهای به ابعاد 10 تا 30 سانتی متر پر شده است و به صورت پلکانی ساخته می شوند. حداکثر ارتفاع این سازه 4/5 تا 5 متر است و دارای عمر مفید 10 سال می باشد. این سازه در مقابل نشست و تغییر مکان، تا حد قابل توجهی انعطاف پذیر است. در خروجی گابیون ها از سنگفرش به عنوان پی استفاده می گردد تا از نخریب آن ممانعت به عمل آید. باید توجه کرد که سنگ هائی که در تماس با توری گابیون می باشند، به صورت مدور در آیند تا از پارگی توری جلوگیری شود. در مکان هائی که احتمال خوردگی فلز وجود دارد از روکش  pvc استفاده می شود.  سازه گابیون قادر به جمع آوری رسوبات درشت دانه می باشد و ریز دانه ها از روی آن خارج می گردند. جهت استحکام بیشتر سازه گابیون در مقابل جریان آب، دو طرف سازه را به صورت بازوهائی در داخل صخره ها فرو می برند. معمولاً از این سازه ها به صورت سری در داخل بستر رودخانه استفاده می شود

پشته های خاکی

پشته های خاکی سازه هایی با حداکثر ارتفاع 5 متر و عرض 4 متر می باشند که به منظور آبگیری و کنترل سیلاب و نفوذ آن به داخل زمین ، جهت تغذیه آبهای زیر زمینی ساخته می شوند. شیب داخلی این پشته ها 1 به 3  و شیب خارجی آنها 1 به 2 می باشد. همچنین گاهی عرض این سازه ها را تا 4/5 متر در نظر می گیرند تا خطر فرسایش نیز لحاظ شده باشد.
پشته های خاکی معمولا درابتدای مسیر رود و یا مسیل ساخته می شوند. به همین دلیل دارای عرض کم می باشند. همچنی به دلیل کم بودن جریان ابتدای آب نیازی به ایجاد حفاظت Rip-Rap (سنگفرش) برروی دیواره آن ها نمی باشد.
برای ساخت این سازه ، خاک مرطوب را در لایه های 25 تا 35 سانتی متری کوبیده و تا ارتفاع مورد نظر بالا می آورند. در قسمت کناری سازه ، سرریزی به منظور خروج آب اضافی ایجاد می گردد. یکی از نکات مهم در احداث پشته های خاکی ، بررسی محل مورد نظر از لحاظ نفوذپذیری می باشد. زیرا اگر در عمق خاک لایه نفوذناپذیری وجود داشته باشد، تغذیه آبخوان ها که هدف اصلی سازه می باشد، صورت  نمی گیرد. برای این منظور گاه چاهک هایی ایجاد می شود تا محل سفره آب زیر زمینی مشخص گردد. اما بهتر است در صورت امکان از مشاهدات محلی نظیر قنات ها و یا چاه های موجود استفاده کرد.

مشاهده قسمت های دیگر مطلب روش های کنترل فرسایش آبی:

روش های کنترل فرسایش آبی-قسمت اول

روش های کنترل فرسایش آبی-قسمت سوم

محمّدحسین

دیدگاه کاربران ...

تعداد دیدگاه : 3

  1. توسط مینا

    ُسلام،ممنون بابت مطالب خوبتون
    میشه کتابی رو که مطالب فرسایش آبی رو ازش نوشتید معرفی کنید، راستش من این هفته یه ارائه راجع به ” فرسایش آبی و راه های پیشگیری و کنترل آن” دارم،
    ممنون میشم کمک کنید.

    • توسط محمّدحسین

      من اون مطالب رو برای گزارش بازدید حفاظت آماده کرده بودم، الآن خاطرم نیست هر مطلب رو از کجا آوردم، اما لیست منابعی که استفاده شده ان رو داشتم:

      1. امینی رنجبر، غلامرضا و سزابیان، لیلا. بیابان زائی چابشی برخاسته از توسعه ناپایدار. فصل نامه جنگل و مرتع، شماره 61. چاپ 1384. صفحات 27 تا 29
      2. توکلی، محسن و پیری، عبدالسلام. تأثیر اجرای طرح های مرتعداری در جلوگیری از فرسایش خاک در استان ایلام. فصل نامه جنگل و مرتع، شماره 75. چاپ 1386. صفحات 79 الی 81
      3. ضیائی، حجت اله. اصول مهندسی آبخیزداری. انتشارات دانشگاه امام رضا(ع). چاپ اول 1380. 542 صفحه
      4. طهماسبی، اصغر و مهروی، سیده خدیجه. تخریب اراضی و تسهیلات جهانی محیط زیست. فصل نامه جنگل و مرتع. شماره 75. چاپ 1386. صفحات 8 الی 13
      5. عرب خدری، محمود و حکیم خانی، شاهرخ. بررسی رابطه دو فن آوری باستانی بیابان زدائی: بندسار و قنات. فصل نامه تحقیقات جغرافیایی
      6. کردوانی، پرویز. ژئوهیدرولوژی(در جغرافیا). انتشارات دانشگاه تهران. آبان ماه 1370. 379 صفحه
      7. کردوانی، پرویز. مناطق خشک، جلد دوم- خاکها. انتشارات دانشگاه تهران. شهریورماه 1375. 441 صفحه
      8. گلن شواب و ک.فریورت. ترجمه حق نیا، غلامحسین و علیزاده، امین. مهندسی آب و خاک. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. بهار 1370. 445 صفحه
      9. وزارت جهاد کشاورزی، اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی. بروشور خلاصه عملکرد در دولت مهر در سال های 86-84
      10. وزارت جهاد کشاورزی، اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی. بروشور پروژه کنترل و بهره وری سیلاب حوزه شهری بیرجند زیر حوزه آبخیز دستگرد. آبان ماه 1386

  2. توسط مینا

    سپاسگزارم،لطف کردین.

  3. Comments are closed.

    لطفا قبل از ارسال سئوال یا دیدگاه سئوالات متداول را بخونید.
    جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
    دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
    دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.

    دیدگاه خود را بیان کنید

    Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

جدیدترین محصولات